de toewijding van Stan Weyns, interview door Diana Vernooij

Stan Weyns is geneesheer en werkt als psychotherapeut en mindfulnesstrainer. Hij is leerling van Frank De Waele roshi en zou afgelopen mei jukai voor de Zen Peacemakers ontvangen tijdens de Zenpeacemakersretraite in Auschwitz. Deze werd vanwege de Corona-pandemie afgeblazen.

Eind 2000 kreeg ik een CVA als verwikkeling van de ziekte van Cushing, een endocriene ziekte. Ik had een kamerplant kunnen worden of erger. Een collega geneesheer, een specialist, vertelde me dat ik zeer ernstig ziek was. Ik zou binnen een paar weken kunnen overlijden. Ik ben toen door het oog van de naald gekropen.

woestijn
In het kielzog van deze ervaring zijn er 2 dingen gebeurd. De relatie met mijn ex-vrouw ontplofte. Dat ik ziek werd was de druppel die voor haar het vat deed exploderen. En ook nog eens raakte ik alle contact met mijn eigen spiritualiteit kwijt. Ik kom uit een katholiek nest en ik belandde in de woestijn. Het duurde 7 jaar voor ik helemaal besefte dat de mystieke component van mijn innerlijk leven was weggevallen. Ik kreeg toen gedurende ruim een half jaar zeer opdringerige suïcidale gevoelens. Ik zag het niet zitten om te leven zonder de spirituele dimensie in mijn leven. 

Daarom ging ik terug in therapie. In die tijd begon ik ook bij Het Instituut voor Mindfulness van Johan Tinge aan een opleiding tot mindfulnesstrainer. De voorwaarde voor deelname was dat ik een sesshin zou doen. Ik deed die sesshin toen bij Frank De Waele Roshi en ik wist meteen dat ik verder moest gaan bij hem. Ik vroeg hem om student te mogen worden en ontving jukai. Dat ging snel, in januari 2008 werd ik student en in maart ontving ik jukai. Frank gaf mij als dharmanaam: Grote Toewijding. Ik ben nog steeds student bij Frank, heb mijn shoken twee keer vernieuwd. Na 49 maanden was de eerste hernieuwing. Afgelopen zomer in Jodoigne was de tweede hernieuwing. 

En ja, ik ben nu terug bij mijn eigen spiritualiteit en dan op een volwassener manier. Volwassener en veranderd. Ik bedoel met volwassen dat er nu minder extatische gevoelens zijn en als ze weg zijn panikeer ik niet meer. Het pad is hoe dan ook werkzaam voor mij. Ik hoef het niet persé te voelen. Ik heb een groot vertrouwen dat me in staat stelt de dingen te laten zijn zoals ze zijn. Ik kan aanwezig zijn bij intense en minder intense gevoelens. 

Zen is al mijn levensterreinen gaan ‘inpalmen’ of beter en juister: zen heeft mij getransmuteerd. In 2004 ben ik gescheiden van mijn eerste vrouw. Mijn nieuwe vrouw heb ik leren kennen door de zen. Zij is ook lid van de sangha. We zijn in 2010 bij Frank Roshi boeddhistisch gehuwd. 

Ik ga ieder jaar tijdens de zomer 3 weken mediteren. Dat werkt verdiepend. Dit jaar was ik de jisha van Frank Roshi, ik had daardoor veel contact met hem – en die weken waren fantastisch. Het was een lijfelijke ervaring. Ik kwam meer in contact met mijn eigen lijf en ook het mediteren was erg verdiepend. Ik kwam weer in contact met de essentie van de dingen. Wat voor mij wezenlijk is, dat wordt steeds actiever in mij, ik krijg er meer en meer voeling mee. 

Stan Weyns in Birkenau

oordelen
Op een gegeven moment ben ik groepen en individuen nabestaanden van zelfdoding gaan begeleiden. En toen zei Frank Roshi mij: “Eigenlijk zijt gij een Peacemaker”. Ik begreep nog niet meteen waarom hij dat in mij zag. Ik was bezig met de zenpraktijk en het student zijn. Maar toen Bernie Glassman naar Gent kwam trad ik toe tot de Zen Peacemakers Orde. Daarna nodigde Frank roshi me uit om ook jukai te doen. 

Voor mij gaat het bij de jukai om de toewijding. Het is niet alleen een spirituele praktijk voor mezelf want als therapeut heb ik een groot engagement naar mensen toe. Ik wil mij met hart en ziel inzetten voor anderen, ongeacht wie ze zijn en zonder de neiging ze te bekeren. 

Een therapeut moet in staat zijn niet te oordelen, zich bewust zijn van zijn oordelen en die loslaten. Die niet-oordelende houding is een wezenlijke houding in mijn werkcontext en ook voor mezelf als mens. Maar wij zijn als mens oordelende wezens. Zo zitten we psychologisch in elkaar. Het is gevaarlijk als je zegt: “Ik oordeel niet”, alsof dat mogelijk zou zijn. Ik oordeel als mens maar ik probeer te beseffen dat mijn oordeel iets zegt over mij, niet over de werkelijkheid, niet over de ander en de situatie. 

Stan Weyns en Kees Hagenaar na de bearing witness retraite in Finland

mijn pad
Jukai doen voor de Zen Peacemakers voegt voor mij niets toe en tegelijk voegt het van alles toe. Het voegt niets toe want het is een bevestiging van wat er al is. Aan de andere kant ontvang ik jukai in een gemeenschap. Jukai doen is een uiting van een diep verlangen van hoe ik wil leven. Met de geloften spreek ik een engagement uit, vooral naar mezelf. En als ik die geloften straks hardop uitspreek dan is het als huwen in het bijzijn van getuigen. De gemeenschap mag me erop aanspreken, mijn leven interpelleren, mij bevragen. 

Door dit engagement naar mezelf en naar anderen maak ik deel uit van een grotere groep. De luistercirkels werken verbindend. Maar ik heb nu geen actief verlangen om deel uit te maken van een Zenpeacemakersgemeenschap om ‘erbij te horen’, hoewel  er iets uit kan voortkomen. Ik ben altijd een individualist geweest, al kan ik me zeer goed sociaal begeven. Als kind van 6 besefte ik dat ik zelf verantwoordelijk ben voor de eindfactuur van mijn bestaan. Ik kan dat niet alleen maar ik moet het wel zelf vormgeven. Het is mijn pad en ik wil anderen helpen hun pad te gaan. Het is niet óns pad. 

In 2010 ben ik voor de eerste keer meegegaan naar Auschwitz met Frank Roshi. Ik deed mee aan de sesshin en de luistercirkels van de Zen Sangha. Daar, in Auschwitz, heb ik in de aanwezigheid van alle mensen die overleden zijn uitgesproken dat ik zo intens mogelijk wilde leven, als eerbetoon voor hen die dat is ontnomen. Ik heb dat ervaren als een gelofte. Nu wil ik dat op een meer formele manier hernieuwen door jukai te ontvangen in Auschwitz, nergens anders. Wanneer dat zal gaan plaatsvinden weet ik niet. Geduld is een schone deugd. Ik had me mentaal ingesteld op dit voorjaar maar de dingen zijn zoals ze zijn, het maakt me eigenlijk niet uit dat de jukai nu is uitgesteld.