Wanneer is vrijwilligerswerk een Peacemaker activiteit?

– door Annie Schalkwijk –

Het is wel een vraag die me bezighoudt. Roshi Joan Hallifax zei er afgelopen zomer in Cadzand over dat “being a good mother” Peacemakerwerk is. Voor mij maakte ze het daarmee heel toegankelijk, het kan in het klein. Ander belangrijk begrip is “to serve”. Ze bedoelt er, zover ik het begrijp, iets anders mee dan helpen. Letterlijk vertaald betekent het o.a. helpen, ik denk dat het gaat over “dienen”, “ondersteunen”. Kun je dan zeggen dat ieder vrijwilligerswerk vanuit een dienende houding een Peacemaker activiteit is? Gaat het er dan om hoe je iets doet en van waaruit en niet wat je doet?

Frank de Waele Sensei zei er onlangs in het Zen Peacemaker weekend over dat het een sociale actie dient te zijn, ten behoeve van de medemens. Zo zei hij dat bijvoorbeeld toilet schoonmaken in de Zendo geen Peacemaker activiteit is. Voor mij zijn de grenzen en mogelijkheden nog niet zo duidelijk.

Ik ga dus maar iets vertellen over een organisatie waar ik al jaren vrijwilliger ben. Over Wielewaal valt veel te zeggen, ik ga dat kort houden.

Het is een kleine, professionele organisatie die allerlei soorten opvang en vakanties organiseert voor jongeren met een beperking. Globaal 3 groepen, lichamelijk beperkt (LG), meervoudig complex (MCG) en van alles rondom gedragsproblematiek. De uitvoering gebeurt door vrijwilligers, dat zijn er honderden, verspreid over het hele land

Ik heb jaren vakanties begeleid, mijn voorkeurgroep is LG maar heb ook vele andere dingen gedaan. Deze vakanties hebben begeleiding één op één. De leiding van zo’n vakantie berust bij de RAP, dat zijn de Reisleider, de Assistent en de Pleeg. Daar is speciale scholing voor, bijna altijd ben ik mee gegaan als verpleegkundige. De RAP heeft inzage in de gegevens van de vakantiegangers én van de vrijwilligers. Wat doe de P zoal? Telefonisch alle intakes doen, met ouders, verzorgers en soms met de vakantieganger zelf. Welke hulpmiddelen moeten waar gehuurd? Dan worden er zorgkoppelingen gemaakt, ik maak een inschatting welke vrijwilliger het beste kan zorgen voor welke vakantieganger. Veelal slapen er 2 vakantiegangers op één kamer. Ik probeer dan de indeling zo te maken dat er én een match is tussen vakantiegangers maar ook een ervaren en onervaren vrijwilliger op één kamer. Lukt niet altijd moet ik zeggen. Vrijwilligers hoeven geen verpleegkundigen te zijn, er moet er één mee op alle LG en MCG activiteiten.

Enige leuke ervaringen: pretparken zijn veelal geliefd, met man en macht worden ze door ons in de attractie getild of in een strandrolstoel. Handig is het om de tilmat van de lift mee te nemen. En dan voor het eerst met je voeten in de zee, wat een feest!

Hier moesten we echt handen vasthouden, steeds als de beveiligingsklem eraan kwam vlogen de spastische armen alle kanten uit. En een pret…..hoewel, toch spannend toen hij vast zat. Wij konden hem niet meer vasthouden. Maar trots dat hij het gedurfd en gedaan heeft!

 Nu iets over mijn “zorgenkind”, afgelopen zomer. Hij ging erg hard achteruit, kon niet meer slikken. Vlak voor hij met ons mee ging kreeg hij een neussonde met voeding op een pomp. Zijn begeleider was zo blij dat hij van mij mee mocht, uiteraard met een aantal reserve materialen bij de hand. Het zou wel eens zijn laatste vakantie kunnen zijn. We waren in Amsterdam, het was tropisch warm.

Hij was de enige die naar het Rijksmuseum wilde, geweldig om dat samen met hem te doen. Op een ander moment, op het Weesperplein, zijn sonde eruit! Hij vond het heerlijk even niet dat ding door je neus in je maag. Maar….gezien de warmte kon ik hem overtuigen dat hij er weer in moest, gevaar voor uitdroging. En daar staan we dan, op straat weer een sonde inbrengen. Met alle toeters en bellen als een grote spuit, water, stethoscoop. Als toetje kreeg hij op een terras (hij wilde koffie) koffie door zijn sonde.

Het leuke van Wielewaal is “niks is te gek!” Er wordt overigens altijd gevraagd fotograferen is toegestaan en of dat openbaar gemaakt mag worden.

Er was een vakantie met dames die diverse keren op een dag moesten worden gekatheteriseerd. Eén van hen was zo’n heerlijk plaagobject. En ze zei “ik krijg je nog wel ’n keer”. Ik op mijn knieën voor haar bed aan het werk. Ze moest ook op zij draaien, ze grijpt naar haar nek “wat een pijn, iets is niet goed”. Ik heel serieus (zo hoort het ook) onderzoeken wat er aan de hand is. Na verloop van tijd “ha-ha, het is fake”! Daar ga je dan met je goeie vrijwilligers gedrag.

Ik viel eens in op een kinderthemaweek. Dit wordt georganiseerd in vakanties op veel Mytylscholen. De kinderen zijn er alleen overdag. Ouders kunnen hun activiteiten blijven uitvoeren, de kinderen behouden hun vaardigheden. Dit gaat dus over knutselen, spelletjes……..overwegend niet mijn ding. De P was een dag verhinderd, een meisje van 6 jaar moest 6 keer gekatheteriseerd worden. Ik kwam aan en ze begroette me, zelf haar rolstoel rollend. Ze nam me mee naar haar spullen en legde me uit “hier is m’n plastas”. Ook zei ze “je moet wel je handen wassen hoor”. En ze vond dat ik wel een oma was. ’s Middags zei ze ineens “ik ga niet meer in mijn rolstoel hoor”. Ik “je denkt dat ik je de hele middag ga dragen”? Dat dacht ze inderdaad. De hele middag met haar op de arm gelopen, in de schommelmand gezeten, haar de trap op gedragen en van de glijbaan af. Het was ontroerend en intiem. Ik realiseerde me dat als ze iets groter is, nabijheid op deze manier niet meer mogelijk is. Wat een klus om met zo’n beperking volwassen te gaan worden!

Andere invalklus op een MCG vakantieweek. Er was geen P te vinden, tenslotte met z’n 3-en deze klus geklaard. Ik wilde niet starten omdat in het voortraject al veel te doen valt. Ik ben er 3 dagen geweest. Er was een man met ernstige zwakzinnigheid (IQ tussen 20 – 35). Hij had een vaste zorgvrijwilliger en dat ging heel goed. We werkten met pictogrammen, praten kon hij niet. Ik had wel wat, ik kan er geen woorden voor vinden, maar ik had wel wat met hem. Toen ik afgelost werd na 3 dagen, een rondje huggen, zowel de vakantiegangers als vrijwilligers. Toen ik bij hem aankwam en zei ”ik ga naar huis”, aaide hij over mij wang. Ik vroeg of ik dat ook bij hem mocht doen. Ik voelde toestemming. Het was een diep contact van ziel tot ziel.