– door Harriet Marseille –
Als ik naar buiten kijk, geniet ik van de ontluikende lente. De zon, de vogels, de bloemenpracht. Er is zoveel om dankbaar voor te zijn. Maar er is ook een besef dat we de aarde en al het leven op aarde veel aandoen met onze manier van leven. En als ik dit werkelijk tot me door laat dringen, doet het pijn. Het is hartverscheurend om te beseffen dat we voor ons kortstondig geluk alle natuurlijke samenhang verstoren. Ik denk aan de bodem en al het bodemleven. Ik denk aan het water en aan de lucht. En aan het klimaat. Ik denk aan de planten en dieren die met uitsterven worden bedreigd. En aan het leed dat we toebrengen aan dieren en zelfs aan mensen, door de keuzes voor onze leefwijze, gebaseerd op consumentisme, gemak en maximaal profijt op de korte termijn. Ik besef dat de grootte van onze ecologische voetafdruk de draagkracht van de aarde ver te boven gaat. En door dit te beseffen maak ik me zorgen. Het gaat niet goed met de aarde. Er is geen sprake van duurzaamheid. En ik vind het onze verantwoordelijkheid om een gezonde aarde achter te laten voor onze kinderen.
Maar wil ik het wel weten? Wil ik me wel zorgen maken? Betekent het toelaten van dit besef niet ook dat ik me medeverantwoordelijk voel en dat ik zelfs mede schuldig ben? Zorgen en schuldgevoel helpen de aarde niet verder, toch? Gemakkelijker is het om de kop in het zand te steken. De politici lossen het wel op. Of, ook zo eentje die ik wel ken: wijzen naar De Ander. Die doet het fout! Het is de schuld van de industrie, het kapitalisme, de politiek of wie ik ook maar de schuld wil geven.
Als student biologie bestudeerde ik het leven en alle natuurlijke samenhangen. En binnen de milieubeweging voerde ik met mijn vrienden actie tegen de misstanden die we zagen. Wij hadden het morele gelijk. Maar had het wel zin? Had het me afzetten tegen De Ander niet een contraproductief effect? Plaatste ik mezelf er niet buiten en boven, alsof ik anders en beter was?
Als ecoloog weet ik dat alles met alles samenhangt. Maar weten is nog niet hetzelfde als werkelijk beseffen. Mijn meditatie beoefening helpt me om deze samenhang en de onderlinge verbondenheid ook echt te ervaren, om door te dringen tot de plek waar ik samenval met de aarde en alle levende wezens. En waar geen verschil meer is tussen mij en De Ander die wellicht keuzes maakt waardoor de ecologische samenhangen verstoord raken.
Wat betekent een spirituele levenshouding voor mij in relatie tot ecologie? Annie Schalkwijk wist het begrip spiritualiteit prachtig te omschrijven als: ‘verdiepend in mezelf, verbindend naar al het andere en elke levensovertuiging omvattend.’ Het gaat dus over verdieping, verbinding en openheid. Van daaruit kan ik zorgzaam zijn en mede-verantwoordelijkheid dragen. Van daaruit kan ik de krachteloosheid van het me zorgen maken misschien leren loslaten. En ook de ik-heb-gelijk-en-jullie-hebben-het-fout benadering van de actievoerder in mij. En van daaruit kan ik ook uit de verbittering blijven, die de aarde niet verder helpt.
Meditatie helpt me om me te laten raken, zonder tussenkomst van het wijzende vingertje. Om de rauwe werkelijkheid te kunnen zien, voelen, erkennen en accepteren vanuit een innerlijk Ja, met daarbij de volledige bereidheid te doen wat nodig is. Ook als dat alleen maar zitten is. Of actievoeren. Hoe meer ik mezelf toesta me diep in mijn hart te laten raken, hoe meer betrokkenheid ik voel. En des te gemotiveerder ik ben om iets te doen. Maar wat dat iets is?
Hoe ziet ecologische betrokkenheid eruit vanuit spiritueel perspectief? Ik zou daar graag over in gesprek gaan. Hoe laat jij je raken? Waar komt bij jou de bereidheid vandaan je in te zetten? En hoe maak jij je keuzes voor wat je al dan niet doet ten behoeve van een duurzame wereld, waarin respect is voor de natuurlijke samenhangen? Hoe verantwoordelijk voel jij je? Hoe ga jij om met het je zorgen maken? En met schuldgevoel? En met het wijzende vingertje? En met acceptatie? Laten we elkaar hierin inspireren.
Wil je met Harriet sparren over deze blog, dat kan, ga naar haar website om je reactie achter te laten.