Interview met Nele de Winde over het project Vrouwen uit de wereld in Geraardsbergen, door Diana Vernooij 

Nele de Winde verzorgt, samen met haar partner Wim Schrever, sinds 2012 de Giesbaergske Koleuren Gazette, met ‘De Wereldwijze redactie’. Ze organiseren onder meer een jaarlijks straatfeest Koleurenfestival, lezingen, praatcafés en dit jaar ook voor het eerst samen met de moslimgemeenschap een Ramadan Iftar (het breken van de vasten) in Geraardsbergen. Beiden zijn ze lid van de Zen Sangha van Roshi Frank de Waele en geïnspireerd door de activiteiten van de Zen Peacemakers. 

“De eerste multiculturele vrouwencirkel, die ik organiseerde, raakte me heel diep. Na de luistercirkel (1) was er ruimte voor heel fijne, diepe gesprekken over ons verschillende vrouwenleven. Dit creëerde meteen een vriendschapsband en vanuit deze vriendschap kwam de vrouwengroep tot stand. Vrouw zijn is een sterk persoonlijk thema voor mij op dit moment. Ik verdiep me in literatuur, vormingen, lezingen  en voer vele gesprekken met andere vrouwen. Ik kan echt geïnspireerd geraken door andere vrouwen.”

bubbel

“De afgelopen 2 jaar ben ik met veel verschillende vrouwen in gesprek gegaan, hier in mijn thuisstad Geraardsbergen, maar ook in Brussel en Gent. Al die vrouwen hadden een verschillende migratieachtergrond, en ook op vlak van scholing, werkervaring en levenservaring verschilden ze sterk. Ik wilde gaan luisteren en beseffen wat er eigenlijk leeft onder de vrouwen. Ik werd me bewust van onze sterktes, maar ook van onze kwetsbaarheid als vrouw. Het is een masculiene wereld waarin we leven en waar je als vrouw je mannetje moet staan. En veel vrouwen staan ook hun mannetje, maar dat kunnen we niet altijd omdat we geïsoleerd raken of bijvoorbeeld het etiket krijgen of vluchteling, asielzoeker, sans-papiers, vreemdeling, alleenstaande moeder, werkzoekend, moslima, feministe, terwijl we allemaal prachtige vrouwen zijn met veel wijsheid. Bovendien vervullen we in ons leven meerdere rollen. Een vast etiket kan een goed contact tussen ons in de weg staan. 

Na die gesprekken heb ik een aantal vrouwen uitgenodigd bij mij thuis voor een luistercirkel. Er waren 12 vrouwen van verschillende nationaliteiten waaronder een Armeense, Syrische, Palestijnse, Iraakse, Mexicaanse, Spaanse, Nederlandse, Braziliaans en Kameroense vrouw. We bespraken wat ons na aan het hart ligt en zo bleek bijvoorbeeld dat ouderschap voor de Kameroense vrouw iets heel anders betekent dan voor de andere vrouwen. Een thema dat steeds terug kwam was eenzaamheid. Dat vonden we vreemd, dat we als vrouw die een gezin of relatie hebben en druk zijn, toch zoveel eenzaamheid ervaren. We bespraken wat we misten in onze stad: een ontmoetingsruimte – een ruimte om te praten als vrouwen onder elkaar over wat ons bezielt. Anderstalige vrouwen missen de aansluiting bij Vlaamse vrouwen. Vlaamse vrouwen leven in een bubbel. We kunnen geen contact maken met niet-Vlaamse vrouwen – en dat is een gemiste kans.” 

verwondering

“Mijn ervaring is dat je verandering kunt creëren door kleine initiatieven waar ontmoeting mogelijk is. In augustus hielden we samen een interculturele picknick. Het lukte ons om de Vlaamse vrouwen en vrouwen met een migratieachtergrond samen te brengen. Nu hebben we een groep gevormd en vergaderen we maandelijks met 10 vrouwen, allemaal met een andere nationaliteit. Onze tweede luistercirkel in oktober gaat de opstart en de bekendmaking zijn van onze vrouwenwerking. Als we activiteiten gaan organiseren ontwikkelen we diepgang en we krijgen vertrouwen in elkaar. We hebben dat vertrouwen nodig, omdat onze achtergronden en religies ons anders van elkaar zouden kunnen scheiden. Ook onze moedertaal verschilt in de groep: Koerdisch, Arabisch, Berbers, Italiaans, Spaans, Armeens enz. Maar het Nederlands is de taal die ons bindt en de taal waarmee we evenementen plannen. De vrouwen willen het Nederlands oefenen op een natuurlijke, spontane manier en het dagelijks leven is de beste praktijkoefening. Sommige vrouwen zijn voor een oorlog gevlucht, anderen zijn uit liefde naar Vlaanderen gekomen, dat geeft een heel verschillende insteek. Dit maakt onze groep zo bijzonder boeiend. De diversiteit verbindt ons.
Juist in die superdiversiteit – daar kunnen we elkaar ontmoeten. Dat lukt heel vredevol en heel enthousiast. Vol vreugde, vol verwondering, vol dankbaarheid gaan we samen op pad. En dat pad is met respect voor elkaar en solidariteit. Ik wil ook opleiding en vorming aanbieden aan onze vrouwen. Ik hoop dat vrouwen zich gesterkt gaan voelen om te kijken naar hun talenten en dan zelf een activiteit te kunnen gaan organiseren. De Armeense kunstenares bijvoorbeeld wil iets doen met kunst. Wij steunen haar en vragen wat ze nodig heeft. Weldra zal zij een workshop organiseren. 

Waarvoor staan we als groep Vrouwen uit de wereld? 
Dit is onze visie, onze missie:

We hebben bijzondere aandacht voor:
→ mamma’s en hun kinderen
→ laaggeschoolde vrouwen
→ hoogopgeleide vrouwen
→ vrouwen met financiële problemen.
We helpen vrouwen met taalbegeleiding tijdens de activiteiten. We bieden een divers programma aan. We werken met de talenten uit de groep. 

Onze werking? Wat gaan we organiseren?
A. Losse activiteiten: eenmalige activiteiten zoals picknick, yogasessie, luistercirkel.
B. Workshop/cursus van meerdere momenten. Bijv. naaicursus, kookworkshop
C. Lezingen door vrouwelijke gastsprekers
D. Uitstappen: bijv. tentoonstelling bezoeken.

Het plan ontstaat dus uit de vrouwen zelf en daar zit het succes. Ik wil niet de fout maken zelf eerst iets te creëren vanuit een concept, een idee en dan later vrouwen uit te nodigen om deel te nemen.  Dat is makkelijker en sneller, maar  dan creëer je iets voor een ander in plaats van samen met elkaar. Het is een fout die veel organisaties, verenigingen of de overheid maken: integratieprojecten lanceren zonder de doelgroep mee uit te nodigen aan de vergadertafel.  Bottom-up, vanuit de mensen zelf, dat maakt het verschil. Voor de eerste activiteit op 6 oktober hebben we 25 vrouwen uitgenodigd en gaan we een luistercirkel doen. Dat doen we met de organisatie We have the Choice (2), die ook intercultureel werkt. Daarom is ze onze partner. Het is onze bedoeling om zoveel mogelijk samen te werken met andere verenigingen of organisaties zowel lokaal als in de grotere steden zoals Brussel of Gent. Dat zorgt dat ons netwerk groter wordt en we elkaar kunnen versterken.”

werking

“Het  project Vrouwen uit de wereld doe ik vrijwillig en onafhankelijk. Beroepsmatig werk ik sinds 2015 met anderstalige volwassenen. Ik geef Nederlandse lessen (NT2) in het volwassenenonderwijs. Dagelijks kom ik in contact met mannen en vrouwen met verschillende nationaliteiten. Elk heeft zijn of haar levensverhaal. Ik zie vooral veerkrachtige, dappere mensen en dat is heel inspirerend. Deze job in combinatie met mijn vrijwilligerswerk maakt me een totaal ander mens. Ik ben heel dankbaar: dankzij nieuwkomers hou ik nog meer van mijn stad. Zij maken voor mij de stad compleet en laten mij de stad op verschillende manier beleven. Als ik mensen begroet met “Salaam aleikoum”, “Baref baref”, “Mirditta”, “Ola!” dan opent zich een deur. Mensen voelen zich gezien, een gesprek is meteen mogelijk.  Ik ontmoet ook mensen zonder papieren, die heel kwetsbaar zijn en haast onzichtbaar in onze maatschappij zijn. Zij nemen me mee op hun levenspad en dat maakt me nederig en compassievol. Ik durf mezelf en de bubbel waarin ik als blanke, Vlaamse vrouw zit, ter discussie te stellen. 

De drie intenties van de Zen Peacemakers, een houding van ‘niet weten’, erkennen wat is en vervolgens liefdevol handelen  zijn een leidraad voor mijn werking met mensen. Het is zoals een kompas dat me de juiste richting aangeeft, zeker wanneer ik even de windrichting kwijt ben. Ik groei door het contact met de ander.”

Digitale adressen:
socioculturele burgerbeweging:
Website
Blog
Facebookadres

Noten
1- Luistercirkel: een kleine groep zit in een cirkel, wie wil mag spreken en spreekt met aandacht. Vanuit stilte komt hetgeen gezegd wordt. We luisteren en spreken vanuit het hart, reageren niet op elkaar en alleen degene met de talkingstick spreekt (een talkingstick kan ieder prettig en symbolisch voorwerp zijn). In de huiskamerbijeenkomsten van de Zen Peacemakers Lage Landen wordt altijd een luistercirkel gehouden om te delen wat in ons hart leeft. Irène Bakker sensei geeft weekenden council-trainingen, waar je leert een luistercirkel te leiden. Zie agenda Zen Peacemakers Lage Landen.  

2- We have the choice is opgericht door Kristin Verellen nadat zij haar man verloor bij de aanslagen van 22 maart 2016 op metrostation Maalbeek in Brussel. Het is nadrukkelijk geen slachtoffervereniging maar een groep van bewustwording en preventie van polarisering. De groep biedt Open Cirkels aan, gebaseerd op de luistercirkel, waar het veilig is om stil te staan, te luisteren en te voelen wat op dat moment belangrijk is om te delen. Mensen ervaren hoe inclusief samenzijn en dialoog over de verschillen heen mogelijk zijn. Samen zitten waar niet geconfronteerd maar gelui\sterd wordt creëert een andere ervaring van samenzijn.