Boekbespreking van het boek van Yasmin Verschure, door Diana Vernooij
Op 15 oktober komt er een prachtig boek over vluchtelingen in Griekenland uit, in het Nederlands én een boek in het Engels. Nieuwsbrief Zen Peacemakers mocht de dummy inzien. Bevinding: mooie foto’s, oprechte zoektocht, prachtig document.
Het is juni 2016 als Yasmin naar de documentaire ‘Getuigen van Piraeus’ kijkt, over het vluchtelingenkamp in de haven van Athene. De getuigenis van de Zen Peacemaker Petra Hubbeling raakt haar diep. Juist dat Petra vertrok met lege handen lijkt Yasmin de enige juiste manier. In juli 2016 vliegt ze naar Piraeus, de haven van Athene. Ze maakte de ontmanteling van het open kamp mee en vertrok daarna naar het eiland Lesvos. Daar ligt het detentiekamp waar alle vluchtelingen naar toegebracht worden zodra de “ballon”, het gammele opblaasbootje waarmee ze aankomen aan de noordkant van Lesvos, het strand op schuift.
Yasmin zet in het boek “Volk van mijn volk, gezicht achter de vluchteling”, het verhaal neer van 29 mensen uit bijna net zoveel verschillende landen. Ze omringt de verhalen met prachtige foto’s en kleine kaders met observaties, anekdotes, overwegingen van wat er politiek gaande is en beschrijvingen van haar eigen reis.
doen zonder te doen
Op het eind van dir prachtig vormgegeven boek omschrijft Yasmin hoe zij aanwezig was bij de vluchtelingen onder het kopje “Doen zonder te doen”: “Tja, wat deden we daar nu zoal. Niets. We waren aanwezig, omarmden, luisterden, zongen en dansten en hadden lief. En ja, soms hielpen we mensen naar het vaste land te gaan, betaalden we voor paspoorten, kochten nieuwe telefoons en meer van dat soort praktische dingen. Maar vooral hebben we even mensen uit hun gevangenis gehaald en getrakteerd op ruimte, vrijheid, een warme douche, lekker eten en niet te vergeten een enorme hoeveelheid liefde. Nooit voelde ik medelijden. Nooit had ik de behoefte om te betuttelen. Wel voelde ik mededogen en sloeg ik mijn armen om mensen heen. “Ik kan niets voor je doen, maar weet dat je nooit alleen hoeft te doen. Want ik ben hier, altijd en eeuwig.”
Yasmin weet dat westerlingen zo graag iets willen doen, dat we bij voorbaat al bedenken wat anderen nodig hebben. “We zijn o zo bang om met lege handen te staan. Met lege handen staan betekent open zijn voor dat wat er is. De chaos, het lijden, de pijn en de vreugde binnen laten zonder iets te willen veranderen. Dat is intens leven en het mooiste wat er bestaat. Vanuit die houding kan er iets ontstaan en groeien in het moment.” schrijft ze.
Yasmin laat zien hoe ze contact maakt en hoe ze de verhalen hoort. Met een open mind én met het lef zich te durven raken tot in haar ziel. De verhalen over het leven als vluchteling en vooral ook de verhalen over vroeger, het leven in het eigen land, de onderdrukking, de martelingen, de doden, het verlangen naar een toekomst in Europa. Ze schrijft de verhalen op zoals ze verteld zijn, terecht of niet terecht, zonder spoor van afstand of achterdocht. Ik vraag het me wel af als ik de verhalen lees: zouden alle verhalen waar zijn? Ik heb de asielzoekers gehoord die de verhalen hebben aangedikt. Wanneer begint dat, dat aandikken – pas als je je aanvrage doet en indruk moet maken? Of al eerder om het kunnen verdragen van je ellende te rechtvaardigen? Of?
Dit soort vragen stelt Yasmin niet. Wel, schrijft Yasmin in haar nawoord, vermoedt ze een grote criminele beweging die verdient aan de vluchtelingenproblematiek. Zelfs de rijke westerse staten zouden daarbij betrokken zijn. Ik kan dit niet anders lezen dan als uiting van haar frustratie en betrokkenheid. Hoe moeilijk is het al dit menselijk leed te zien en ál het oordeel te laten, het niet te verschuiven naar de maatschappij.
Prachtig boek, mooie beelden, het raakt en opent je hart voor de personen die daar bij duizenden verloren lopen. Lezen!
In het voorjaar van 2018 wordt het boek opnieuw herdrukt.