Zondag, 8 maart 2015
Vandaag is er weer een Open groep voor Palliatieve Zorg onder leiding van Zen Peacemakers Spirit Holder, Sensei Frank De Waele.
Iedere keer dat ik er naartoe ga ontdek ik weer een nieuw mysterie. Maar is dit niet waar het leven om draait? Elke dag een nieuwe ontdekking? Leven is dood en dood is leven; hiermee werd ik als kind al geconfronteerd. Ik kon toen nog niet begrijpen hoe en waarom dit onderwerp mij zo aansprak en aantrok maar nu zie ik de rode draad in mijn leven. Het kwam telkens maar terug en terug. Het werd een beetje een tweede natuur voor mij. Er wordt echter niet of weinig over de dood gesproken. Er heerst een grote angst voor de dood. De dood is het grote taboe in onze samenleving. Als vrijwilliger in de stervensbegeleiding krijg ik vaak te horen: ‘Hoe kun je nu werken met mensen die sterven? Daar moet je toch een hard karakter voor hebben?’ Ik wil er graag aan meewerken dat er verandering in deze ‘onwetende’ houding komt.
Eén van de redenen om naar de palliatieve zondagen van de Zen Peacemakers te komen is om open over sterven en de dood te kunnen en durven praten, of om er zelfs gewoon in stilte bij te kunnen zijn en dit te delen met anderen. Wat mij altijd enorm raakt is dat er geluisterd wordt, en dat alle emoties er kunnen en mogen zijn. In welk proces je ook zit. Het gaat er gewoon om dat je mag ZIJN zoals je bent. Je leert hier praten en luisteren vanuit je hart.
Het is een groep waar mensen komen praten en naar elkaar luisteren die vrijwillig, of voor hun dagelijkse werk, of vanuit hun privéleven bijvoorbeeld als mantelzorger, in aanraking komen met palliatieve verzorging en sterven. Iedereen is welkom of je nu rechtstreeks of indirect betrokken bent of misschien zelf ziek bent. Een plek waar warmte, liefde en geborgenheid is.
De structuur van de middag bestaat uit verschillende onderdelen. Ten eerste is er het warme onthaal, wat afgelopen zondag 8 maart letterlijk en figuurlijk aan de orde was. De hartverwarmende ontvangst van Frank, zijn vrouw en hun kindjes werd begeleid door een hartverwarmend zonnetje.
Iedere keer als ik aankom bij Zensangha in Gent waar de bijeenkomst dit keer doorging, voel ik me bovendien een beetje op vakantie. Dankzij de stralende zon leek het dit keer helemaal alsof ik in de Provence was aangekomen! We genoten buiten van onze thee of koffie met koekjes alsof we aan het picknicken waren met een grote familie rond de tafel. Met het enige verschil dat de meeste mensen hier elkaar niet kenden. Om zoveel mogelijk van de ideale omstandigheden te profiteren begonnen we buiten met de kennismakingsronde. Daarna trokken we naar binnen in de zendo om ongeveer een kwartiertje te mediteren.
Het was aanvankelijk compleet nieuw voor mij om op deze manier in groep om te gaan met lijden en verdriet vanuit een boeddhistische visie. Ik ben daardoor anders gaan kijken naar mijn eigen verdriet en mijn eigen lijden. Naar wat het in mij teweeg brengt en hoe ik er soms in blijf ronddraaien.
Na de meditatie biedt Frank De Waele ons altijd een gezamenlijke oefening aan. Deze keer was het een inzichtmeditatie. Hij las 10 reflecties over de eindigheid van het leven voor van de boeddhistische leraar Atisha (11e eeuw n. Chr). Van de reflecties die één voor één voorgelezen werden, neem je mee wat je op dat moment nodig hebt in je leven. Soms kan één woord al genoeg zijn om een hele innerlijke omwenteling te voelen. Ook dat leerde ik hier op de zondagen. Het gaat vaak niet zozeer om de woorden maar meer om wat het je diep vanbinnen doet.
Op een andere zondag bijeenkomst deden we een geleide meditatie over de dingen moeten loslaten vanaf het moment dat je stervensproces begint. De vraag die toen meteen bij me naar boven kwam was: ‘Wanneer begint het stervensproces?’ Of zoals iemand opmerkte: ‘Eigenlijk zijn we allemaal al palliatief.’ Moeten we niet alle dagen een klein beetje loslaten? Zelfs het hebben van een conflict met iemand kan ons ertoe aanzetten om los te laten. Niet zozeer de persoon zelf maar de emotie, het conflict loslaten. En eigenlijk rouwen we altijd in het leven. Want elke minuut, elke seconde, elke ademhaling is een afscheid.
Een vierde pijler waarop de palliatieve bijeenkomsten rusten is de luistercirkel. We zitten in een buitencirkel rond een kleinere binnencirkel met daarin centraal, laat ik het maar een altaartje noemen, een doek waarop een kaarsje en enkele ‘praatobjecten’. Als je vanuit je hart voelt dat je iets wilt delen neem je een van de objecten vast waarop de overige mensen vanuit hun hart naar je luisteren. Hier ga ik niet persoonlijk over uitweiden omdat dit de veiligheid en geborgenheid van de luistercirkel in het gedrang brengt. Voordat we beginnen draagt iemand die zich daartoe geroepen voelt, de luistercirkel op aan iets waar we die dag onze energie naar toe sturen, door het kaarsje aan te steken. Een wens die onze verbondenheid met de buitenwereld uitdrukt. Ik ervaar dit gedeelte van de dag meestal als het meest intense en tegelijkertijd meest intieme moment met elkaar.
Ik ben in opleiding als vrijwilliger bij Coda Hospice in Wuustwezel (België). We leren er te zijn voor de bewoners en ruimte te geven aan familieleden en bezoekers. Luisteren is niet altijd zo vanzelfsprekend. Soms verlies je je aandacht en ben je er niet meer ten volle bij… Soms voel je de drang om dingen over te nemen, om wat dan ook te doen zodat iemand geen pijn of verdriet meer heeft: ‘Och, ik zal het wel doen!’ In de hoop dat zo pijn en verdriet verdwijnen. Maar niks is minder waar. Tijdens de luistercirkel wilde ik daarom zo graag nog dieper vanuit mijn hart kunnen luisteren. Ik mediteerde op mijn kussen met mijn ogen gesloten en vergat daardoor dat ik ook nog iets kon zeggen. Ik wilde gewoon ZIJN. En zoals dat gaat op deze zondagen, dat was helemaal oké.
Iedereen doorleeft tijdens leven en sterven, zijn eigen proces. Een proces van werken en overgave dat jij alleen kunt ondergaan en ervaren. Daarom moet je soms een dierbare kunnen loslaten om die persoon de ruimte te geven dit proces ten volle te ervaren. Dat is niet altijd gemakkelijk maar vaak wel het meest liefdevolle dat je kunt doen. Want waar draait het om op dat moment, om ego of om liefde? Voor mij is dat het meest ingrijpende dat ik tijdens de luistercirkels heb geleerd. Je hoort veel heel persoonlijke verhalen, je ziet zoveel pijn en verdriet. Maar achter die pijn en dat verdriet kunnen ook gevoelens van grote vreugde en plezier verscholen liggen. Het kan ook voorkomen dat er onverwachts weer iets om de hoek tevoorschijn verschijnt waarvan je dacht dat je het al verwerkt had. Dit ervaar ik als heel fijn aan deze plek: iedereen krijgt de ruimte om wat er ook naar bovenkomt te durven toe te laten en zodoende los te laten. Het is een plaats waar je ziet dat iedereen bij momenten pijn en verdriet ervaart. Dat wij allemaal op zoek zijn naar diezelfde essentiële liefde, die als je het durft toe te laten, je misschien werkelijk kan ervaren. Een plek waar je dichter en dichter bij je kern en je essentie komt. Waardoor je naar een nog grotere liefdesenergie toegroeit om het uiteindelijk samen de kosmos in te sturen.
Ik kan dit niet altijd in woorden uitdrukken. Een aantal jaar geleden heb ik een miskraam gehad en natuurlijk doet dit pijn en geeft dit me verdriet. Het is net zo goed een rouwproces. Maar mensen zeiden me dan: ‘Ach, volgende keer beter!’ Zo gaan ze voorbij aan wat er is, wat ik voel en wat ik er mogelijk uit kan leren. De buitenwereld reageert al snel met oordelen zonder de context te kennen. Maar op de Zen Peacemaker-bijeenkomsten kan en mag je gevoel er gewoon zijn zoals het op dat moment is, het wordt aanvaard zonder oordeel.
Het geeft me de kans om nog dieper, nog meer aanwezig in mijn eigen leven te gaan staan. Het brengt me ook het inzicht dat sterven niet altijd per definitie negatief hoeft te zijn. Het vraagt wel dat je bereid moet zijn diep te kijken en te onderzoeken. Wat Shuranya mijn overleden kind mij heeft doen inzien is dat ik de liefde altijd kan en mag blijven voelen waar ik ook ben of waar de ander ook is. Het moeilijke is dat het niet tastbaar is. Maar het hele mooie is dat je die liefde waar dan ook en wanneer dan ook kunt voelen!
Door met deze groep samen te ontdekken en de mensen als spiegels in mijn eigen leven durven toe te laten, ben ik een nog diepere essentie gaan zien waardoor ik meer en meer een innerlijke liefdeskracht aan het ervaren ben.
Bedankt Zen Peacemakers om mij deze kans te geven dit verslag te schrijven. Hierdoor krijg ik het gevoel dat ik een stuk van mijn liefde uit mijn hart in de wereld kan en mag verspreiden.
Ik draag deze tekst dan ook op aan mijn ouders die mij op deze wereld hebben gebracht en aan alle dierbare personen die ik heb gekend in mijn leven en die ik al dan niet meer zal zien.
Zen Peacemakers bedankt om deze groep op te zetten en bedankt aan Sensei Frank De Waele om deze telkens te begeleiden en last but not least bedankt aan alle mensen die hun kwetsbaarheid durven laten zien en aan al diegenen die een moeilijke weg moeten afleggen om hun innerlijke rust te kunnen vinden.
Met heel veel hartverwarmende liefde geschreven,
Bieke Struyf