Bernie Glassman / Just an opinion
( op bezoek in België / Gent )

– door Nico Goethals –

We zitten met zo een zeventigtal mensen te wachten in de zendo van de Zen Sangha in Gent tot Bernie Roshi Glassman binnenwandelt met Sensei Frank De Waele aan zijn zijde die de Amerikaanse zenmeester kort aan ons voorstelt.

Bernie gaat zitten op een stoel die voor hem is klaargezet vooraan. Hij krijgt een microfoontje opgespeld en kijkt dan naar zijn publiek dat op kussens en stoelen in halve cirkels voor hem zit.
Hij vouwt de handen samen en iedereen volgt hem met hetzelfde gebaar.
Direct daarop volgend ziet hij de doos met papieren zakdoekjes naast hem staan, samen met een glas water. De organisatie was op de hoogte dat de zenmeester en stichter van de Zen Peacemaker Order verkouden was en wilde het de man zo comfortabel mogelijk maken.
Hij kijkt weer op, lacht ons toe en zegt : „I am expecting to cry a lot”, waarop het ijs gebroken is.
Hij wil iets vertellen over zijn levensloop om zo een beeld te schetsen waar hij nu zoal mee bezig is, maar vooral om te illustreren hoe het allemaal is ontstaan.
Hij zegt dat er drie mijlpalen zijn in zijn leven tot nu toe en dat elk van hen overeenkomt met een periode van ongeveer een twintig jaar. Elk van die bijzondere momenten benoemt hij voor zichzelf ook als verlichtingsmomenten.
De eerste mijlpaal is voor hem de oprichting en de bloei van zijn eigen zendo, die hij oprichtte nadat hij van zijn spirituele leraar Maezumi Roshi daar de opdracht voor kreeg.

Op zich lijkt dit misschien niet heel erg speciaal of zelfs moeilijk een verlichtingsmoment te noemen, maar op dat eigenste moment was het voor Bernie een uitdrukking van „interconnectness”, iets wat bij elke mijlpaalervaring zal terugkomen.
Het feit dat een groep mensen ontstond binnen de zendo met elk zijn specifieke taak, zorgde voor een diep gevoel van verbintenis, een beetje te vergelijken met Indra’s web.

Na een twintigtal jaren volgde een nieuwe, tweede mijlpaal in zijn leven.
Vanuit een state of mind van niet-weten en zien wat er is ( not-knowing, bearing witness, de eerste twee van de drie pijlers van de Zen Peacemaker order), zag hij dat er meer te doen was dan enkel werken met de mensen binnen de zendo en die begeleiden en leiden.
Hij zag het lijden van de hongerige geesten, een alsmaar meer en meer lijden op verschillende vlakken; mensen hebben honger naar eten, onderdak, geld, erkenning, macht, liefde, vriendschap, kennis, informatie, etc.
En toen maakte hij voor zichzelf de belofte om al die hongerige geesten te helpen.
Een probleem hierbij was dat hij ditmaal geen beroep kon doen op alle hulpmiddelen, gadgets noemt hij ze zelf, upaya’s worden ze binnen de zendo genoemd, die binnen en met een zengemeenschap perfect werken maar dat niet doen voor een veel bredere groep.
Dus was de vraag : wat zijn de gadgets, de middelen die hier van pas kunnen komen.
Hij verhuisde naar Yonkers, een buurt met veel armoede en problemen zoals drugs, dakloosheid, aids, etc.
Dit was de opstap naar wat hij omschrijft als Social Engaged Buddhism.
Een minder gunstig gevolg was dat de helft van zijn sanghaleden hem hierin niet meer wou volgen en dus ook niet mee verhuisde naar die moeilijke arme buurt.
35 jaar is Bernie nu al bezig met al zijn energie te richten op social engaged buddhism en de tools die hij daarvoor heeft gevonden zijn, de drie “tenets” die nog steeds de basis vormen van waar de Zen Peacemakers voor staan of van waaruit ze te werk gaan; Not Knowing, Bearing Witness en Actions that arise of that.

Op zijn 55ste verjaardag, zo een 20 jaar later, vond Bernie dat het tijd was om weer verder te kijken. Er was eerst de sangha, toen de arme buurt, maar er is zo veel meer, er zijn zo veel meer mensen die moeten geholpen worden, vond hij.
Vanuit het toepassen van de drie tenets op zichzelf wou hij een container creëren voor mensen die geïnteresseerd waren in meditatie en zich ook sociaal wilden engageren. En van daaruit is de Zen Peacemaker Order ontstaan.

Rond diezelfde tijd kwam hij ook met Auschwitz in contact vanwege een vriend die hij vergezelde tijdens een tocht die zou gaan van Auschwitz tot Hiroshima.

Toen Bernie aankwam bij het concentratiekamp was hij overweldigd door zijn gevoelens, die hij zelf in het engels omschrijft als, there were souls that wanted to be remembered, to bring us together, to make us whole, to experience oneness.
En van daaruit kwam de derde mijlpaal of verlichtingsmoment naar boven: bearing witness, en van daaruit de bearing witness retreats (straatretraites, Auschwitz, stervensbegeleiding, ..).

En nu bevindt hij zich in de vierde fase van zijn leven, zegt hij zelf. Van hieruit gaat het terug naar het begin van de Zen Peacemaker Order, nl. die container bestaande uit meditatie en zorg voor anderen, en dat kan over gelijk wat dan ook gaan.
Mensen die hier interesse in hebben kunnen gestructureerde trainingen of cursussen volgen via de Zen Peacemakers.
Bernie vraagt ons dan ook, of beter, hij nodigt ons, alleen al door zijn aanwezigheid en zijn verhaal, uit, om betrokken te geraken.

Na de pauze volgt een tweede deeltje dat voornamelijk bestaat uit vraag en antwoord. Bernie luistert wat er bij de mensen leeft, schrijft hier en daar een vraag op en destilleert op een magische manier alle vragen en mogelijke antwoorden en verweeft die zo tot een prachtig geheel.

Van dit laatste deel heb ik helaas niet zo veel opgeschreven moet ik eerlijk bekennen.
Ik zat daar helemaal vooraan te kijken naar die oude wijze man met zijn guitige oogjes .
Een zenmeester met een clownneus, die al lachend de waarheid zegt.
“It’s just an opinion”, beweert hij zelf, niet meer dan dat.
Maar ook niet minder dan dat.

Dank u Bernie Glassman.