Verhaaltje in twee delen.
Deel 1
– door Leonie van der Plas –
Theedrinken is natuurlijk gewoon theedrinken. En: wij zijn mensen, we kennen betekenis toe aan de dingen om ons heen, en aan de dingen die we doen.
Theedrinken sloeg bij mij in als een bom tijdens een enge busrit in het West-Afrikaanse Mali. Ik wist bijna zeker dat het de laatste rit van mijn leven zou zijn. De bus denderde met een vaart van 140, nee, 160 kilometer per uur vlak langs de rand van de weg. Tegenliggers die dezelfde snelheid leken aan te houden op enkele centimeters passerend. Steeds weer. En niemand die ooit ook maar enige vaart minderde. En door angst bevangen zag ik het gebeuren dat de mannen van de bus een rekje van gevlochten ijzerdraad vulden met kooltjes en die aan staken. Op de treeplank, deur open, vlak daaronder het razende asfalt.
In alle rust deden zij een flinke hand groene thee in het minuscuul blauwe theepotje, gevuld met water, en zetten dat op de gloeiende kooltjes. Intussen dacht ik: als dit dan de laatste dag van mijn leven is, laat het dan een mooie dag zijn – en ik ontspande.
Omdat ik toevallig op een van de voorste stoelen zat, kreeg ik enige tijd later een espresso-hoeveelheid thee aangeboden… en dat was zo sterk dat ik met mijn achterhoofd zowat tegen het plafond van de bus aan klapte.
Gaandeweg kwam ik erachter dat er de hele dag door – meestal door mannen – op de meest onverwachte plekken op deze manier thee werd gezet. Je ging ook niet bij je vrienden langs met een bosje bloemen, maar met een bosje verse kruiden, om de thee wat mee op te fleuren. En als de thee bijna klaar was, en je was een toevallige voorbijganger, dan werd je uitgenodigd voor een klein slokje van dat spul waarmee je een kameel of een olifant kon optillen.
En ik? Ik was verkocht. En ik kreeg na een tijdje last van mijn buik door alle kopjes sterke thee die ik overal dronk.
In Nederland wordt door sommige mensen een beetje gek gedaan over het drinken van thee. Thee drinken is voor softies. Voor mensen die niet zeggen wat ze denken. Voor een Amsterdamse burgemeester die op visite gaat bij de moskee als alternatief voor het met hakenkruizen bekladden van andermans gebedshuis.
Zelf zet ik, aangestoken door de meneren in Mali, te pas en te onpas kopjes thee – liefst buitenshuis. Voor mij is een kunstproject (ik gedraag me soms als kunstenaar) niet geslaagd als ik geen thee heb kunnen zetten voor willekeurige voorbijgangers.
In de aanloop naar de laatste verkiezingen in Nederland, begon ik een beetje te denken dat theedrinken een subversieve bezigheid aan het worden was. En afhankelijk van de uitslag, begon ik er ernstig rekening mee te houden dat we een kabinet zouden krijgen dat heel veel dingen zou gaan verbieden, waaronder dan uiteraard ook het thee drinken.
1 + 1 = 2
En ik hou van kleine huis-tuin-en-keukenacties.
Waarom? Omdat ik eigenlijk liever helemaal geen acties doe. Ik ben een mens dat zich wil verstoppen, en dat zich niet wil uitspreken. En ik geloof niet in boos doen tegen al die mensen en dieren die niet doen wat ik in mijn hoofd heb.
Intussen maak ik me zorgen, maak ik me druk. En ik vind het geen zin hebben om dat alleen maar te uiten via likes op facebook, of door in de vroege ochtend te schelden tegen de wekkerradio.
Kiezen met mijn portemonnee, waar ik wel heel heilig in geloof, maakt intussen weinig indruk.
Om me heen zie ik veel mensen die zich zorgen maken, en die op zoek zijn naar manieren om uitdrukking te geven aan hun gevoel van betrokkenheid. Maar ze hebben een hypotheek, of een baan waarbij steeds meer in minder tijd moet, lastige kinderen, een zieke poes… of ze zijn net als ik zo nu en dan gewoon ordinair alledaags lamlendig. Of ze durven niks te zeggen…
In elk geval: er zijn genoeg redenen om het uiteindelijk toch maar te houden bij het lezen van de krant, of van artikelen die vrienden waar je het altijd mee eens bent op facebook plaatsen. Het hebben van een mening.
En zo draait de wereld op de oude manier voort.
Voortdraaien doet de wereld voorlopig toch wel. Met of zonder jou. Met of zonder thee. Met of zonder hakenkruizen.
Wat nu?
Ik dacht: als we nu eens gewoon wat vaker thee gaan drinken met elkaar. In plaats van te schelden op facebook, de radio weer eens tegen de muur te kwakken. In plaats van te mopperen op al die mensen die het verkeerd zien. En dan vreemden uitnodigen. Met mensen in gesprek raken die we normaal gesproken niet ontmoeten. Dit is niet ingewikkeld, en ook goed te doen in de lunchpauze van een verlegen ‘oververhypotheekte’ gemeenteambtenaar met een zieke bromvlieg in huis.
In aanloop naar de verkiezingen deed ik een oproep via (jawel) facebook aan mensen om thee te gaan drinken op de dag van de verkiezingen. Ik durfde er niet te veel mijn mening bij te geven. Ik durfde er niet bij te zetten dat ik hoopte op een beetje meer verbinding. Ook omdat ik werkelijk vind dat iedereen zoiets voor zichzelf wel kan invullen. Je mag tenslotte ook theedrinken als je met helemaal niemand wil praten. Onder een dekentje ofzo. Misschien was het daarom voor veel mensen een onduidelijke actie. Maar sommige mensen vonden het heel leuk en deden mee.
Zelf ging ik met een paar vrienden, nadat we gezellig samen naar het stemlokaal waren geweest, theedrinken in de binnenstad van Leiden. We spreidden de kopjes thee en het lekkers dat we hadden meegenomen uit op een bankje in de zon. Ik hoopte dat er willekeurige voorbijgangers zouden zijn die zin hadden in een kopje thee, maar de mensen die langs liepen hadden haast. Niemand die zich bij ons aansloot. Misschien waren mijn vrienden en ik ook te veel met elkaar in de weer om uitnodigend te zijn. En ook was de thee snel op.
Is de actie nu mislukt?
Ik denk het niet. Met mijn eigen vrienden over serieuze zaken praten vind ik ook belangrijk. En al keuvelend met ons kopje thee waren we onderdeel van een verder tamelijk haastig straatbeeld. Toch doe ik het volgende keer anders.
Volgende keer zorg ik voor meer thee. En voor lege stoeltjes.
Intussen was er iemand van de Zen Peacemakers die ook thee ging drinken op de dag van de verkiezingen. Zij pakte het anders aan dan ik. Iets doortastender, moet ik zeggen. Zij beschrijft hier haar eigen ervaringen.
Tot slot wil ik eenieder die een actie wil beginnen maar er tegenop ziet op het hart drukken: het hoeft niet groot te zijn. Het hoeft niet de wereld uit zijn baan te doen schieten. Het kan heel klein, en heel alledaags, het kan zelfs bijna onzichtbaar. Maar het kan wel helpen om het met andere mensen te delen. Om elkaar te motiveren en om elkaar op ideeën te brengen. En om beter te worden in wat je doet. En omdat het gewoon fijn en leuk is om te delen.