overpeinzingen van Tim Symons, interview met Diana Vernooij 

Tim Symons is psycholoog  en psychotherapeut.  Hij is een leerling van Frank De Waele roshi, volgt sinds afgelopen jaar terug regelmatig sesshins, is studieus geïnteresseerd en deed mee aan een straatretraite in Brussel.

“Ik heb het liever over overpeinzingen, gedachten, schrijfsels en niet over gedichten. Sinds de zomer doe ik mee aan “Thee met Dogen”, een online groep mensen die vanuit de Zenpeacemakers Lage Landen teksten van Dogens Shobogenzo lezen en bespreken. Iedere bijeenkomst van “Thee met Dogen” besluit ik met een overpeinzing, een gedachte, een schrijfseltje.“

31A. Gyōji, Continuous Practice – 2

Ontvankelijk en Veranderlijk

Ik blaas, zucht en puf
maar er verdwijnt bijna geen stof
uit mijn eigen ogen.

Ik stop deze pogingen en
probeer vol moed mijn oogleden
simpelweg te openen.
Ik laat Dogen met zijn krachtige adem
zacht in mijn kwetsbare, open ogen blazen.

Dit is een keuze die ik wel kan maken
Me durven openstellen voor een
ander die me recht in het gezicht blaast.
Te vaak kan en wil ik dat niet toelaten,
is de helderheid te indringend of
niet ieder weet hoe hard ze blazen.
En ook dat is prima.
Ook dat is mijn beoefening.
Telkens opnieuw openen en sluiten,
openen en sluiten, en ZIEN.
Al groeit het vertrouwen
om te openen, steeds meer en meer.

Grootste leegte,
ik ben ontvankelijk en omarm wat ik zie.
Niets is heilig,
ik ben veranderlijk,
wie ben ik en hoe verhoud ik mij
tot mezelf en de ander
in al deze vergankelijkheid?

“Op de Facebookpagina van de Zen Peacemakers verscheen een aankondiging dat er in de Dogen-leesgroep vrije plaatsen waren. Ik heb toen snel gereageerd want ik ben al een hele tijd geïnteresseerd in Dogen. 

Ik had al het een en ander gelezen over Dogen, van Brad Warner, Zenleraar bekend van oa “Hardcore Zen”. Ook Shohaku Okumura schreef over de Genjokoan en vele andere teksten van Dogen en Michel Dijkstra in Nederland wijdde zijn dissertatie aan Meister Eckhart en Dogen en pas verscheen er zijn nieuwe boek “De essentie van Dogen”. Op dit moment volg ik een training via een zencentrum in New York – online zijn er zoveel mogelijkheden bijgekomen – en ook in die training (Becoming a true person of the way – Commit to sit 2021) werken we met Dogen.  De training duurt 90 dagen, waarbij we elke dag een mail ontvangen met een hoofdstuk uit Dogen’s Shobogenzo Zuimonki en er wekelijks een Dharma voordracht is. Zelf committeer ik me gedurende deze periode om minstens 2 keer te zitten per dag, me van alcohol en sociale media te houden om tot verstilling te komen in het dagdagelijkse leven. De leraar die dit organiseert is Koshin Paley Ellison, hij is ook een dharma-opvolger in de lijn van Maezumi roshi, net als Frank de Waele roshi. Genoeg kennis over Dogen dus.”

H34. Kannon, Avilokateshvara (08-10-2020)

Oefenen met Kanzeon
is haar zien in elke spiegel.
Oefenen met Kanzeon
is jullie ontvangen
in mijn hart, vlees en botten.
Ontvankelijk zijn door mijn eigen natuur
Openheid vinden in mijn ik-kigheid
Dienbaar aanwezig ronddwalen op aarde.

Ik grijp het kussen
zonder het vast te houden
Ik laat het los
zonder het kwijt te zijn.

Duizenden armen volstaan niet
terwijl één arm voldoende kan zijn.
Duizend of één
Mezelf of iedereen
Hetzelfde en toch verschillend.

Ik zit
Ik adem
Ik Kanzeon

“Dogen combineert poëtisch taalgebruik met vooruitstrevend denken over onder andere tijd en beoefening/realisatie. Dogen leefde in de 13e eeuw. Hij benadert tijd niet enkel lineair, maar circulair – alles ligt in elk moment vervat. Zijn perspectief op tijd spreekt me aan omdat het een vertrouwd concept plots in een uitdagend nieuw licht plaatst. Vooral de notie dat tijd niet losstaat van ons of iets is dat voorbijgaat maar dat we tijd zijn. We zijn “tijdswezens”, een term die ik ontleen aan de mooie roman Een tijdelijke vertelling van Ruth Ozeki. Ik kwam het ook al tegen bij moderne westerse filosofen zoals Heidegger, ware het dat deze hier een 700 jaar na Dogen over gaat nadenken. Ik denk dat beide denkers zijn die hun eigen tijd, cultuur en discipline weten te overstijgen.

Dogen brengt je af van het idee dat beoefening een weg naar realisatie is. Verlichting is geen eindpunt, het is juist een nieuw begin, hier en nu. Beoefening ís verlichting.“

31A. Gyōji, Continuous Practice, Part One (19-11-2020)

Blijven oefenen
Waarom blijven oefenen?
Omdat oefenen niet enkel oefenen is
Maar omdat mijn praktijk het leven is
Ik zit omdat ik kies om te zitten
Ik zit met en in de wereld
Met en in iedereen
Met hartstocht, pijn, zin en onzin
Vaak met alleen maar verveling

En opnieuw en opnieuw
Om niets te bereiken
Weer een illusie
Want is niets ook niet iets
En opnieuw
Het licht komt op
Als ik klaar ben om te zien
Het licht is er
Ook als ik niet klaar ben

Als je glas vuil is
Was je het af
Wetende dat het nooit proper zal zijn
Meer nog, dat het nooit proper kan zijn
En toch maar blijven afwassen

De oude patriarch klopt rijst
Elke dag opnieuw met zin en onzin.

“Zo gaan de avonden: eerst vertellen we elkaar hoe we erbij zitten, daarna is er meditatiestilte. 

Vervolgens lezen we de tekst van die avond hardop, om beurten – willekeurig wie springt in. En pas daarna vertellen we elkaar wat de tekst ons doet, en staan we stil bij de verschillende invalshoeken. 

De laatste keer lazen we per pagina en stonden dan stil bij wat het oproept  voordat we naar de volgende pagina gingen. Dat werkt weer net even anders. Het levert meer gesprek op, meer luisteren en zorgt voor een aangename maar ook nodige vertraging. 

Tijdens het gesprek schrijf ik soms wat steekwoorden op die ik achteraf uitwerk. Mijn neiging is naar de interpretatie te schieten, in plaats van te ervaren wat me raakt. Door mijn gedachten op te schrijven, mijn overpeinzing, blijf ik dichter bij het associatieve proces. Dat schrijven deel ik dan later met de groep. Het helpt me te benoemen wat het me doet. Samen met de tekst van Dogen kijk ik waar ik sta in mijn beoefening en praktijk. Want er is steeds dat wisselend perspectief: wat zou Dogen bedoelen en wat beleven wij zelf aan deze tekst. Ik ben nu minder tekstgericht, ik wil weten wat mij raakt, wat ik ervan meeneem, of wat kan ik begrijpen om mijn beoefening te verdiepen.” 

H15. Sansui Kyo, Mountains and Waters Sutra (17-09-2020)

Ik dans mee met de bergen
en aperitief met de rivieren

Niet eenmaal maar honderdduizend keer geboren
Geen moeder, geen kind
Enkel zijn in wording

Mezelf ontleren zet me aan het leren
Mijn leven durven verliezen
Zorgt dat ik mezelf kan vinden
Tijdens het dansen met de bergen
Valt er niets meer te verbergen

“Het is fantastisch dat er zo’n groep bestaat – dat we er in het Nederlands taalgebied mee bezig zijn. We hebben een wisselende groep, soms zijn er 6 of minder, soms 10. Een iets stabielere groep zou ik zelf fijn vinden. In de zomer was er een herhaling van de teksten van het jaar ervoor. Zo kon ik goed inhaken. In september begonnen we met nieuwe teksten. Het hele proces is waardevol. Luidop voorlezen en voorgelezen worden zorgen voor verdieping. Daar zit ook al een vertraging in. 

De uitwisseling in de groep is een motivatie om te lezen. Soms kom ik er vooraf niet toe, en dan lezen we gezamenlijk de tekst en ga ik er na onze bijeenkomst mee door. Ik vind het ook waardevol om de tekst onbevangen op me te laten afkomen, als ik niet ben voorbereid. Dan ben ik te druk met werk geweest. Het helpt dat ik al wat vertrouwd ben met het werk van Dogen. 

Het voordeel van zo’n groep is dat er nog geen interpretatie is. Als een leraar een boek schrijft of een verhaal houdt, citeert hij maar kleine stukjes en zit zijn interpretatie er al in. Ik vind het fijn te horen wat de tekst anderen doet en wat zij in de tekst lezen. Soms kom ik zo dingen op het spoor die mij nog niet opgevallen waren. Nu associëren we en denken we samen op – er zijn meerdere interpretaties mogelijk. Juist meerdere ervaringen en interpretaties maken de ruimte van het niet-weten. “