door Theo Miltenburg

Saya is een 24 jarige vrouw uit Eritrea die geen asielvergunning kreeg. De IND in Ter Apel twijfelde aan haar afkomst. Ze kon niet met documenten aantonen wie ze was en waar ze vandaan kwam.In Eritrea komt het vaak voor dat mensen nooit enig identiteitsdocument hebben gehad. Als afgewezen asielzoeker ben je dan ook niet uitzetbaar en bovendien weigert Eritrea ook mensen die het land illegaal verlaten hebben, terug te nemen. Saya belandde op straat.

We konden haar opvangen in onze noodopvang, die wij bieden dankzij de bed-bad-brood regeling van januari 2015. Een Eritrese vrijwilliger ging met haar aan de slag om een brondocument te vinden. Een maandenlange route volgde met contacten met familie en de ambassade in Den Haag. We kregen het voor elkaar om haar identiteit aan te tonen. Daarmee kon ze opnieuw asiel aanvragen en kreeg ze een verblijfsvergunning. Voor haar begint nu het wachten op een eigen woonruimte, inburgering en zoeken naar werk. Ze kan door met haar bestaan. We houden contact maar onze directe zorg voor haar houdt op als ze haar eigen woning betrekt.

Zen Peacemakers Lage Landen kwam op zaterdag 17 mei 2019 voor een bezinningsdag naar stichting Rotterdams Ongedocumenteerden Steunpunt (ROS). Stichting ROS heeft al langer goed contact met de Zen Peacemakers. Zelf beoefen ik sinds 1998 zenmeditatie en ik ben op verschillende manieren betrokken geweest bij activiteiten van de Zen Peacemakers. Daarom was ik blij met het hernieuwde bezoek aan onze stichting. Het is een mooie nieuwe ontmoeting geworden. Ik heb veel opgestoken in het ochtendprogramma. Ik dank de Zen Peacemakers daarvoor. Ik wil graag iets schrijven over ons werk.

Tekening op de poort van stichting ROS

kruimels

Stichting Ros werkt sinds 2005 intensief voor de mensen zonder verblijfspapieren in de regio Rotterdam. Naar schatting zijn er 10.000 mensen die geen verblijfsvergunning hebben in onze regio. Dit kunnen uitgeprocedeerde asielzoekers zijn, maar ook mensen die nooit asiel hebben gevraagd. Van deze laatste groep komen we slachtoffers van mensenhandel tegen, vrouwen (of mannen) die gedwongen werden in de prostitutie. Ook zijn er mensen die een zogenaamde partnerafhankelijke verblijfsvergunning hadden maar die zijn kwijt geraakt door de verbreking van de relatie. Verder zien we mislukte gezinshereniging en ook mensen van wie de IND de verblijfsvergunning heeft ingetrokken op andere gronden. Niet altijd kunnen mensen het overheidsbeleid volgen en terugkeren naar hun thuisland. Dit kan vele oorzaken hebben maar in hoofdlijnen is er angst voor terugkeer. Angst voor landgenoten of overheden na terugkeer. Ik denk nu aan vervolgde christenen uit enkele landen als China, Iran, Pakistan, Afghanistan, en aan homo’s, transgenders en lesbiennes uit verschillende landen. Er is ook angst voor eigen familie die geïnvesteerd heeft in de kosten van de komst naar Nederland, en er is grote schaamte omdat men het gemaakt heeft in Europa. Soms zijn mensen al erg lang in ons land (tussen 15 tot 45 jaar) waardoor terugkeer ook geen optie meer is.

Er zijn ook mensen die niet echt bang zijn maar geen toekomstperspectief zien in hun eigen land. Ze verkiezen de kruimels die van onze welvarende tafels vallen boven een onzeker bestaan na terugkeer.

Verder hebben we mensen die wel terug willen maar niet kunnen, de staatlozen.

Ze krijgen geen papieren van hun ambassade om terug te gaan. De voorbeelden zijn talloos. Op de bijeenkomst op 17 mei was iemand uit onze noodopvang, Towhid, die staatloos is. Hij komt uit de Rohingya-groep uit Myanmar. Hij wil niet naar Myanmar terug (te gevaarlijk) maar wel naar Bangladesh. Dit is na vele pogingen niet gelukt: staatlozen hebben per definitie geen papieren om aan te tonen wie ze zijn. Op die gronden weigert elke ambassade om hen een reisdocument te verschaffen.

overleven

Voor de meest kwetsbaren uit deze naar schatting 10.000 mensen in regio Rotterdam komt stichting ROS op met directe zorg aan de mensen, met deskundigheidsbevordering en beleidsbeïnvloeding, en soms met vreedzame actie en lobby. De mensen mogen niet werken, ook geen vrijwilligerswerk. Ze hebben geen enkel recht op sociale voorzieningen als uitkering of opvang. Gelukkig hebben ze wel nog recht op medische zorg, waar we dan ook vaak bij bemiddelen. Ze moeten zien te overleven, als ze niet terug durven of kunnen. Velen lukt dit overigens wel, via zwart werk of hulp van familie of landgenoten. Die zien we dan ook alleen maar op ons spreekuur als ze vastlopen.

We hebben een noodopvang, inloopspreekuren, empowermentactiviteiten, een taalschool, vrijwillige terugkeerondersteuning, en sinds kort ook het opzetten van leer/werktrajecten. We doen de juridische checks voor 117 opvangplekken in de Rotterdamse gemeente opvang en zijn aanwezig bij vele fora en bespreekcircuits, zowel in Rotterdam als landelijk. We houden praatjes op plekken als scholen en Kerkgemeenschappen om onze kennis te delen en hebben een groot netwerk ontwikkeld, zowel in Nederland als in het buitenland. We hebben vele samenwerkingspartners. Altijd is er meer werk dan we goed aankunnen, maar dat hoort bij deze werksoort: er is niet veel overheidsgeld voor. Vrijwillige terugkeer en noodopvang worden nu wel gesubsidieerd. We doen aan extra fondsenwerving voor de activiteiten die buiten de overheidssubsidie vallen.

De drie intenties van de Zen Peacemakers kunnen we goed kwijt in dit werk. Ik leer veel van de combinatie van spiritualiteit en werken voor de mensen die niets hebben. Het is belangrijk daarin je eigen grenzen van compassie goed te bewaken. Dat is voor mij nog steeds een leerproces.

Dank voor jullie aandacht. Ik draag de Zen Peacemakers een warm hart toe!!

NB: we zijn op zoek naar vrijwilligers binnen ons project Activering en ondersteuning bij vrijwillige terugkeer. Voor meer info: Theo 06-22026782 of theo@stichtingros.nl