recensie van Het Boek van de Alledaagse Koans – door Diana Vernooij
Wat een heerlijk boek om telkens een paragraaf te lezen en te overdenken. Als ik iedere avond een stuk lees ben ik 66 avonden bezig. 66 koans, 66 situaties uit het leven gegrepen. Deze verrukkelijke teksten nodigen uit om zorgvuldig één voor één te lezen en ermee rond te lopen, precies zoals koans bedoeld zijn. Koanstudie verandert je leefwijze, omdat je dwars tegen de gebruikelijke manier leert ingaan om de wereld te ervaren. Ik lees, dwaal, herken, associeer, voel en beland in mijn eigen koans.
Thuis / Grootbrengen / Werk / Verlies, ziekte, ouderdom & dood / Vele poorten tot beoefening – dat zijn de hoofdstukken van het boek waaronder de 66 koans zijn verzameld. De paragrafen beginnen met de naam van degene die de koan doorgewerkt heeft, en een titel. Dan volgt een citaat, vaak van een soetra, een boeddhistische leraar of een gedicht. Vervolgens wordt de eigenlijke koan geschetst in een paar rake zinnen en volgt de reflectie. De koan eindigt met een vraag aan de lezer voor een eigen contemplatie op het thema.
Twee jaar geleden kwam het boek van Eve Myonen Marko & Wendy Egyoku Nakao uit. Toen al een prachtig boek, brengt de Nederlandse vertaling de situaties nog meer dichtbij. Sommige situaties ben ik vergeten, zelfs al herinneren potloodstrepen me eraan dat ik die passages toen ook al indrukwekkend vond. Op zich is dat al een koan: “Waarom is me dit niet eerder opgevallen?”.
Situaties waarin een moeder verstijft als haar kind haar “rotwijf” noemt, een vrouw die zich gekleineerd voelt door minachtende woorden: wat gebeurt er, waar gaat dat over? Wat gebeurt er als je het zoeken naar de Waarheid of de Rechtvaardigheid eens laat varen? Wat als je je opvattingen en overtuigingen opzij zet, als je niet langer denkt te weten hoe de wereld eruit zou moeten zien.
Dit boek helpt je je leven te gaan zien als een aaneenschakeling van koans, situaties waar je je in bevindt en die je ofwel op routine kunt aanpakken, ofwel ongewapend kunt binnenstappen. Voor mij is het een spannende stap, gewend als ik ben aan analyseren, doorpakken en (weg)managen. Niet dus, als ik stop me zo te gedragen en mijn leven als koan benader, komt er iets in mij tevoorschijn dat voelt als rauwheid, onontgonnen land, ongekende wilde bloemen die in mij tot ontluiken komen.
Mooi leesboek, mooi werkboek dat je vast meerdere keren wilt lezen. Vraag jezelf af: “Wil ik gelijk hebben of gelukkig worden?”. Kies je voor het laatste, doe het radicaal en veel plezier dan met het beoefenen van de weg van de koan!