Kinhinpaden in het zenbos                                                                                                                     Christel Kaho Kroezen over haar initiatief voor een Ooijbos, in gesprek met Alexandra Jonin Branderhorst

Een heus zenbos bij Nijmegen. Als het aan initiatiefneemster Christel Kaho Kroezen ligt, is dit  volgend jaar al werkelijkheid. “In een split second viel het als een golf over me heen, een moment van leegte in de grootsheid. Ik dacht: wauw, wat een spirituele plek.”                                                                  Iedereen kan bijdragen, voor 6 euro per boom.

“Over klimaatverandering en wat dat met de wereld doet kan ik me veel zorgen maken. Ik vind het ook heel erg dat de dieren daaronder lijden. En zoönosen zoals corona zijn een direct gevolg van hoe wij met de wereld omgaan. Daar word ik ook boos van. Maar: you have to chose your battles. Met dit project kies ik ervoor een steentje bij te dragen aan een betere wereld”, zegt Christel Kaho Kroezen.
Zij is de initiatiefnemer van het Ooijbos, een twee hectare groot ‘zenbos’, dat in 2023 wordt aangeplant.

Spirituele plek                                                                                                                              Voormalige landbouwgrond in de Ooijpolder wordt straks omgetoverd tot bos. Dit Ooijbos zal de bezoekers uitnodigen “om de natuur te ervaren, rond te dwalen en je eigen plek te vinden, stil te zitten en weer verder te gaan”, staat op de website van stichting Meerbomenplanten.nl. Je betreedt het bos via de Zenfilosofenlaan, omzoomd door kersenbloesembomen. Kinhinpaden voor loopmeditatie en een meditatiecirkel helpen de bezoeker afdalen in de rust én het leven van de natuurlijke omgeving. Het ontwerp voor de inrichting komt van Janneke van Bergen, landschapsarchitect en vormgever van de Nijmeegse Zentuin.
Aan de achterzijde van het bos kijk je uit over het open landschap. “Toen ik het voor het eerst zag, overviel dat uitzicht me. We liepen de bomen voorbij en in een split second viel het als een golf over me heen, een moment van leegte in de grootsheid. Ik dacht: wauw, wat een spirituele plek”, herinnert Christel zich. Op deze plek komt straks de halve meditatiecirkel, omgrensd door een wilgentenenhaag. “Zo zit niemand met de rug naar het uitzicht, en de cirkel klopt helemaal op die plek. Dat weidse panorama is prachtige symboliek voor de weidsheid van onze geest.”

Verbindende ervaring                                                                                                                               In maart 2021 woonde Christel een bomenplantdag bij, voor het zenbos Den Treek bij Amersfoort en Leusden. In een deel van een groot bos waren de sparren aangetast door kevers die hier zijn gekomen als gevolg van klimaatverandering. Er was een grote kale plek ontstaan in het bos, waar nu andere boomsoorten werden geplant. Christel: “Op de bomenplantdag kwamen we met mensen samen die om de natuur geven. Er waren veel mensen van de lokale sangha’s van Zen.nl bij betrokken, en het was een heel verbindende en inspirerende ervaring. Zoiets wilde ik ook in Nijmegen tot stand brengen. Mensen zijn immers steeds minder verbonden met de natuur en met elkaar.”                                                                                      Voelen dat je deel uitmaakt van een groter geheel: daar geven de plannen voor het zenbos uitdrukking aan. Om het bos mogelijk te maken zocht Christel andere ‘zennies’ in de omgeving die bereid waren er tijd en energie in te steken. Fred, Jeroen en Pepijn van Zen.nl Nijmegen sloten zich aan, evenals Misha van het Zen Centrum Nijmegen. Christel zelf heeft banden met Zen.nl én maakt deel uit van Zen Spirit in Arnhem. “Het is mooi dat er meerdere sangha’s bij betrokken zijn, juist ook omdat ik in dit project de verbinding zoek.”

Klimaatspagaat                                                                                                                                          To practice what you preach is lastig, verklaart Christel. “Ik woon in deze wereld, moet naar mijn werk. Ik ben wel vegetarisch geworden, maar de auto wegdoen, helemaal geen plastic gebruiken en volledig van het land leven… dat is bijna niet te doen. Alhoewel ik dat appèl wel voel. Dit is de zogenoemde ‘klimaatspagaat’. Ik voel me er schuldig over, en ook weer niet. Maar nu gaan we wel een bos planten, daardoor voel ik dat ik iets kan doen.”                                Bomen zorgen niet alleen voor CO²-opslag, maar zijn ook de natuurlijke verkoelers van de wereld, legt Christel uit. En door variëteit in de boomsoorten en ondergroei aan te brengen, komt er meer biodiversiteit – een grotere rijkdom aan planten- en diersoorten. Dat trekt insecten aan, maar ook vogels en kleine zoogdieren. “De halve meditatiecirkel wordt omgeven door een wilgentenenhaag. Zo’n haag trekt veel insecten aan en is daarmee nog effectiever dan bomen.”

Gefocuste energie                                                                                                                                     Ze vindt zichzelf “helemaal geen activist”, zegt Christel, hoewel ze in niet-coronatijden wel meeloopt met de Klimaatmars. Daar gaat ze vooral naartoe voor de saamhorigheid, ze denkt niet dat het echt iets verandert. Maar de plannen voor het Ooijbos zijn concreet en ze komen voort uit haar zenbeoefening. “Ik heb het idee dat de beoefening steeds groter wordt. Het gaat niet meer alleen over mij maar ook om de vraag hoe ik het lijden in de wereld kan doen verminderen. We zien hoe mensen de wereld hebben ingericht en hoe mensen en dieren lijden in dit systeem, daar kan ik echt boos om worden. Ik kan iets doen dat misschien een druppel op een gloeiende plaat is, maar toch voor een goed gevoel zorgt.”                                                         En zoals je in meditatie telkens terugkeert naar de ademhaling, gaat het om een gefocuste energie waarin je terugkeert naar wat belangrijk is, vervolgt Christel. “Grote, ongrijpbare ontwikkelingen kunnen verlammend werken. In plaats daarvan kunnen we beter focussen op iets wat positieve energie genereert.”

Intenties en actie                                                                                                                                        In de beoefening werkt Christel ook met de drie tenets van Bernie Glassman: niet-weten (not-knowing), erkennen wat is (bearing witness) en vandaaruit actie ondernemen en doen wat nodig is. Waarvan akte met het Ooijbos. En soms gaat het eenvoudigweg alleen maar om het uithouden. “Het is enorm veel werk, en soms zitten dingen tegen en zijn processen taai en stroperig. Dan gaat het er ook om je intenties weer in herinnering te roepen, wéér terug te keren naar de kern waarmee het begon.”
Bovendien geven de enorm enthousiaste reacties van mensen op het project weer hernieuwde energie. “We horen dat mensen onze plannen heel inspirerend vinden en er stromen al donaties binnen.” Dat is mooi, want nieuw bos aanleggen kost best veel geld.
Er worden in het Ooijbos ongeveer 6.000 bomen aangeplant. Dat kost in totaal 35 duizend euro voor aan- en bijplanten, wildbescherming van de jonge bomen en verzorging. Er komt dan wel een langlopend bos, met de garantie dat het minimaal 50 jaar blijft liggen. De werkgroep realiseert de plannen samen met Stichting Meer Bomen Planten, Staatsbosbeheer en het Buitenfonds. Begin oktober moet het benodigde bedrag bij elkaar zijn. Inmiddels, begin juni, staat de teller op 599 bomen.

Geïnspireerd door dit verhaal? Ook doneren? Voor één boom betaal je 6 euro. Je kunt het geld overmaken naar Stichting Meer bomen planten, NL 92 TRIO 0320 1374 73 onder vermelding van ‘Ooijbos’. Het is een ANBI-stichting. Vergeet niet om ‘Ooijbos’ erbij te zetten!

Zie ook:

https://meerbomenplanten.nl/Ooijbos.html

en op facebook: Ooijbos.