gedachten over de klimaatcrisis 2021, door Annie Schalkwijk
In de aanloop naar de conferentie in Glasgow waren er wereldwijd activiteiten om aandacht te vragen voor de grote crisis die het leven op aarde bedreigt.
Wij zijn wereldwijd bezig onze levende en levengevende planeet uit te putten en te vernietigen. Van regeringswege uit verandert ons systeem te langzaam. Het zit nog vast in economisch denken, er is te veel vertrouwen in techniek en wij zijn met ons allen te weinig bereid het luxeleventje op te geven.
Tegelijk zie ik dat de ommezwaai van onderaf moet komen. En het is aan het gebeuren, er is lange adem, geduld en doorzettingsvermogen voor nodig. Wat betekent dat voor mij?
Verbindend pad
Op het spirituele pad dat ik volg heb ik de intentie uitgesproken om het leven te beschermen. Ik spreek trouwens tegenwoordig liever van het religieuze pad. Religie komt van het Latijnse religare, wat verbinding betekent zodat het religieuze pad: het verbindende pad betekent. Mijn uitgesproken intentie het leven te beschermen geldt niet alleen mijn medemensen maar ook de aarde, het planten- en dierenrijk, de wateren. Ik realiseer me ten diepste dat ik niet zonder voetafdruk kan leven, die kan ik wel nog steeds kleiner maken. Hoe doe ik dat?
Mijn voeding is voor 80% biologisch vrijwel onbewerkt en zoveel mogelijk zonder verpakking en lokaal ingekocht.
Vorig jaar ben ik in de straat gestart met boomspiegels, een collectief project met bloemen en kruiden in samenwerking met de gemeente. Ook is een stalen hekwerk vervangen voor rozebottelstruikjes. Intussen zijn er al meer kleine vogelsoorten en bijen in de buurt dan voorheen. Vervolgens hoopte ik een collectieve groentetuin te realiseren op de gemeentegrond. De gemeente is akkoord, de medebewoners voelen er niets voor, helaas. Ik heb een een klein tuintje, opbrengst nog heel weinig. Ik troost mij met de gedachte dat ik bezig ben met grondverbetering.
En ik doe mee aan activiteiten zoals de klimaatmars van 6 november 2021,
klimaatmars
Op vele plaatsen in Europa werden klimaatmarsen georganiseerd, op de data van de klimaattop in Glasgow. In aanloop naar die top waren in Nederland al verschillende pelgrimstochten die eindigden in Glasgow. Ze waren allemaal bedoeld om breed aandacht te vragen voor de klimaatcrisis. In maart 2019 liepen we ook met velen de hele dag in de stromend regen om aandacht te vragen voor de crisis. Dit jaar waren de weergoden meer op onze hand, het was een prachtige herfstdag. Op 5 november, de dag voor de mars, waren er in verband met corona nieuwe maatregelen afgekondigd. Voor sommigen onder ons was dat een reden om niet te gaan, het openbaar vervoer was overvol.
Mijn partner Marijke en ik startten de dag met een groene trein richting Amsterdam. Als eerste namen we deel aan de interreligieuze viering in de Westerkerk. Wat me raakte was de kracht van verbinden, de viering steeg boven de eigen bubbel uit. Er waren bijdragen uit zes levensbeschouwelijke stromingen: christendom, jodendom, islam, hindoeïsme, boeddhisme en humanisme. Wat me enorm ontroerde waren de maatschappelijke bijdragen. Zo sprak er een 14-jarige zwarte tiener, ze vertegenwoordigde de stem van de toekomst. Er was een dans die uitdrukking gaf aan de vreugde om het leven te vieren. Tenslotte was er de stem van de diversiteit en het hebben van meerdere identiteiten.
Na de viering begaf deze stoet zich naar de Dam om in te voegen in de inmiddels enorme menigte. De looproute werd in tweeën geleid richting het Westerpark. Ik zag vele van mijn identiteiten weerspiegeld, politieke partijen, aardebeschermers, jonge mensen, oude mensen, mensen in een rolstoel, achter een rollator. De onderlinge verbinding en afhankelijkheid was voelbaar. We hebben elkaar nodig om draagkracht en hoop te blijven houden.
Onze stoet kwam tamelijk laat aan bij het podium in het Westerpark, ik heb dan ook vrijwel niks meegekregen van de toespraken daar. Ik kan me er wel iets bij voorstellen. Ook als ik artikelen lees gaat het veelal over verlies van biodiversiteit, slechte luchtkwaliteit dat wereldwijd grote gezondheidsschade en sterfgevallen betekent. De kwaliteit van ons voedsel gaat hard achteruit vanwege uitputting van de aarde.
Maar als ik op een andere manier kijk, zijn er vele initiatieven op het gebied van landbouw en veeteelt, biologisch en met lokale netwerken. Ik zie een groeiende groep mensen gaan fietsen, openbaar vervoer gebruiken en niet tot weinig het vliegtuig nemen. Voor mij zijn dit lichtpunten van hoop.
Actie
Tenslotte over de klimaattop in Glasgow, waar onze minister-president het waagde om te zeggen: “actie, actie, actie” om vervolgens het klimaatmanifest niet te willen ondertekenen. Dat heeft hij geweten, er was veel protest. Uiteindelijk is hij om gegaan.
Mij zegt het dat vreedzaam actievoeren met respect voor de democratische spelregels wel degelijk zinvol is.