Daklozenopvang, vrijwilligerswerk – deel 2
Lees hier deel 1
Dak- en thuislozen, de dagbestedingsprojecten
Ik ontdekte onlangs dat één van de passanten soms werkt in een fietsenwinkel en soms in de werkplaats. Ik vroeg hem of ik er een kijkje mocht nemen, wat gesprekken voeren en foto’s nemen. Dat mocht. Ik op een regenachtige ochtend naar de werkplaats waar hij ook zou zijn. Maar nee, dat moest in overleg met de chef en die was er nu niet. O.K., Etty Hillesum indachtig “kan ik de dag zich laten ontvouwen zoals de dag bedoeld is te worden?” Dat lukte redelijk in dit geval.
Het antwoordapparaat van de chef (Wolter) ingesproken en door de regen weer huiswaarts. Even later, Wolter aan de lijn, wat en waarom ik dit wilde. Een beetje schuchter vertelde ik over een nieuwsbrief van maatschappelijk betrokken boeddhisten om meer bekendheid te geven over deze groep medemensen.
Welk een verrassing dat Wolter vertelde ooit geïnspireerd te zijn door een Thaise monnik. Zijn manier van werken bevestigde de aanpak van de dagbestedingsprojecten. Mensen met minder ervaring leren van diegene met meer ervaring.
Ik kreeg van Wolter toestemming om te fotograferen, uiteraard alleen als de mensen dat zelf ook goed vinden. Ik ben een dag met hem op pad geweest, hij heeft mij veel verteld en laten zien.
Er zijn verschillende projecten, allen onder de verzamelnaam “Pak Aan”. Wat ik er over ga zeggen zal zeker niet compleet zijn en bedoelt ook meer een sfeer, een intentie weer te geven. Pak Aan was aanvankelijk een zelfstandige stichting, sinds vorig jaar is het onderdeel van een RIBW (= regionale instelling begeleid wonen). In grote lijnen is het de bedoeling om mensen weer perspectief te bieden, deel te nemen aan de samenleving, kleine bijverdienste te vergaren. In het kader van alle op stapel staande wetswijzigingen zal er ook voor Pak Aan wat gaan veranderen. Het vermoeden is dat er kostendekkend, dan wel met winst, gewerkt moet gaan worden. Dit vraagt weer een hele nieuwe en creatieve aanpak.
In de diverse projecten wordt er per dagdeel € 10,- uitbetaald, is een niet geoormerkte onkostenvergoeding. Mensen mogen niet vaker dan 3 keer per week meedoen. Anders worden zij, maar ook Pak Aan, aangeslagen voor loonkosten. Als ze iets willen leren mogen ze vaker komen, er vindt dan echter geen extra betaling plaats.
Allereerst het veeg project.
Deze mensen gaan 3 keer per week op pad in 4 ploegen om verschillende wijken van zwerfvuil te ontdoen. Er is een hoofd en er zijn nog 3 coördinatoren, elk kan 3 mensen meenemen. Men kan zich opgeven op maandag, woensdag en vrijdag om 10.30 uur bij het hoofd van dit project, Ton. Hij deelt verder de groepen in, van 12.45 – 15.00 uur wordt er “gelopen”. Soms is er een wachtlijst, mensen kunnen dan pas een volgende keer weer mee. Ik loop een poosje mee. Vanwege een enkelblessure doet Ton de begeleiding op de fiets. Velen willen niet op de foto, voelen zich te kwetsbaar voor een foto. Ik heb een aantal mensen gevraagd naar hun motivatie om dit werk te doen. Ik was verrast over zoveel blijmoedigheid. Geld is bijna steeds aan de orde maar is zeker niet het enige. “Het is een meditatie voor me”, of “het is een aangename lichaamsbeweging”, of “even iets anders dan alleen rondhangen”, of “zinvol bezig zijn”.
Eén van de mannen waar ik mee opliep vertelde dat hij voor zijn zieke vader zorgt en met deze loop is hij dan even in een andere sfeer. Tevens hoorde ik weer een verhaal over de bekende vicieuze cirkel. Schuld, gevangenis, geen geld, schuld loopt op…………..wel blij om even gewoon papier te prikken. Hiermee zijn 4 wijken in Hilversum altijd opgeruimd!
Dan is er alles rondom het gegeven “fiets”, het grootste project. Grote trots is de winkel in Hilversum Noord. Voordat de fiets in de winkel staat is er heel wat aan vooraf gegaan.
De fietsen worden verkregen door alles wat er fout geparkeerd staat in het stations gebied. Deze fietsen worden onder leiding en toezicht van de gemeente los geknipt en/of verwijderd. Ze worden in een depot gestald waar mensen tegen betaling van € 12,50 hun fiets kunnen ophalen. Deze locatie wordt bemenst door leden van de doelgroep. Zij moeten om kunnen gaan met boze/verontwaardigde klanten, maar ook met geld. De niet opgehaalde fietsen worden nog 3 maanden in een door de gemeente gehuurde loods bewaard. Eigenaren kunnen nog steeds hun fiets ophalen. Daarna gaan ze naar de werkplaats, een leegstaand pand in het centrum.
Hieronder een foto impressie. De mensen hier en in de winkel waren minder huiverig voor foto’s.
In de werkplaats werkt ieder rustig aan een project, soms samen. Er zijn supervisors, zij werken ook gewoon aan een fiets maar begeleiden tevens anderen die de kneepjes nog niet geheel onder de knie hebben. Onbruikbare onderdelen worden verder gesorteerd (ijzer, aluminium…..) en worden verkocht.
Dan de winkel, hier worden de fietsen dus verkocht. Tevens is er een werkplaatsje waar ook buurtbewoners hun fiets voor onderhoud kunnen brengen. Overwegend rouleren de mensen van werk, zowel in de werkplaats als in de winkel.
Mooi om te zien hoe trots deze mensen zijn op hun werk.
In gesprekken die ik later nog met passanten voerde bleek mij nog eens te meer dat werken aan het fietsproject een bepaalde status heeft. Dit in tegenstelling tot het tuin/veeg project. In dit project willen mensen niet alleen niet gefotografeerd, maar ook niet gezien/herkend worden. Zeker als ze bezig zijn regulier werk te vinden.
Dan is er nog in een andere wijk van Hilversum een kantoorruimte. Op deze locatie ook nog een kleine fietswerkplaats voor de buurt en er is een hout project.
Iedere dinsdagmiddag, woensdagmiddag en donderdagmiddag van 13.00 – 16.00 uur kunnen mensen terecht op de houtwerkplaats.
Op dit moment is er wel een timmerman. Het ontbreekt echter (nog) aan een creatieve geest die verkoopbare producten kan ontwerpen. Het aan de man brengen loopt ook niet lekker. Dit project ligt wat stil. Er is een voorraad vogelhuisjes, kastjes……., er moeten nieuwe vormen gevonden worden.
In het verleden zijn er opdrachten aangenomen voor bijvoorbeeld Stichting Aap en een school in de regio. Voor Stichting Aap zijn voederroosters gemaakt, waardoor de apen het voedsel niet achter elkaar kunnen opschrokken, maar wat meer moeite moeten doen om het binnen te krijgen.
Voor de school zijn 200 houten harten gezaagd, in het kader van het kunstproject Hartenwensen. Dit project is bedacht en ontwikkeld door Carola Pelder van Geluksboetiek. De harten zijn beschilderd door de leerlingen en opgehangen aan het schoolhek ( zie foto ).
Dit artikel is lang niet compleet, er is nog een bus waarmee de fietsen vervoerd worden. Dit gebeurt ook door één van de mensen van de doelgroep, er wordt een administratie gevoerd.
Ik ben erg onder de indruk van wat er allemaal gebeurt. Ik heb mij bereid verklaard mee te denken over hoe met name de houtvoorwerpen verkocht kunnen worden.