Necrologie door Petra Hubbeling, secretaris Zen Peacemakers Lage Landen
Herinnering van Coos van Heuven, herinnering van Joan Halifax Roshi
Verdiepen in Bernies erfenis
“When we bear witness, when we become the situation – homelessness, poverty, illness, violence, death – the right action arises by itself. We don’t have to worry about what to do. We don’t have to figure out solutions ahead of time. Peacemaking is the functioning of bearing witness. Once we listen with our entire body and mind, loving action arises.” Bernie Glassman
Zondag 4 november overleed Bernie Glassman Roshi, oprichter van de Zen Peacemakers International en de inspirator van de Zen Peacemakers Lage Landen, in het nabij zijn van zijn vrouw Eve Marko.
Bernie is een wereldwijd bekende pionier in de Amerikaanse en Europese Zenbeweging. Hij gaf vorm aan beoefening van Zenboeddhisme in de praktijk: het sociaal geëngageerd boeddhisme.Bernie werd geboren in Brighton Beach, in Brooklyn New York. Hij was het vijfde kind en enige zoon van Joodse immigranten. Zijn moeder was Poolse en had veel familie verloren in de Holocaust. Zijn vader was Russisch.
Bernie startte zijn carrière als luchtvaart ingenieur in de jaren ‘60. In deze periode ontmoette hij de Hakuyu Taizan Maezumi die zijn leraar werd. Bernie studeerde voor korte tijd in Japan en ging, toen hij terugkeerde, in het centrum van Maezumi (Zen Center of Los Angeles) wonen.
De eerste 20 jaar van de beoefening van Bernie stonden in het teken van Zen(do) beoefening. In 1976 werd hij de eerste dharma-opvolger van Taizan Maezumi Roshi.
Een paar jaar na zijn transmissie keerde Bernie terug naar de oostkust van de VS om de Zen Community of New York op te richten. Zijn beoefening veranderde in die jaren van de traditionele Soto Zenbeoefening in een meer sociaal geëngageerde vorm van Zenbeoefening. Hij was betrokken bij de sociale problemen van die tijd in New York. Hij richtte in 1982 de Greyston Bakery op. In 2020 opent de Greyston Bakery haar tweede vestiging er is gekozen voor Nederland om die tweede vestiging te openen. Naast de Greyston Bakery richtte Bernie de Greyston Foundation op die zorgt voor sociale woningen, kinderopvang en andere sociale activiteiten in de wijk Yonkers in New York.
In de laatste periode van zijn Zen beoefening richtte Bernie zich op Bearing Witness Retraites. Hij startte 23 jaar geleden met de retraites naar kampen van Auschwitz. Hij stond aan de wieg van de retraites over genocide naar Rwanda, Black Hills en Bosnië. Een andere vorm van Bearing Witness is de straatretraite. Over de hele wereld vinden er nu straatretraites plaats in de geest van Bernie en zijn 3 intenties (Not-knowing / niet-weten, Bearing Witness / erkennen wat is, and Action that is arising from Not-knowing and Bearing Witness / liefdevolle actie). De straatretraites worden ook door de Zen Peacemakers Lage Landen georganiseerd.
Bernie liep altijd op de rand. Hij heeft hele bijzondere dingen gedaan maar nam ook omstreden beslissingen in zijn leven. Hij begaf zich onder de rijken en bekenden, maar gaf zijn hart aan de vergetene en verstotene.
Januari 2016, tijdens een videocall met de Zen Peacemakers, kreeg Bernie een herseninfarct. Hij bleef na zijn infarct actief voor de Zen Peacemakers en bezocht vorig jaar nog de Auschwitz-retraite. Onze spiritholder Frank De Waele Roshi is een dharma-opvolger van Bernie. Ook Joan Halifax Roshi (de leraar van onze spiritholder Irène Bakker Sensei) is een dharma-opvolger van Bernie. Veel van de Zen Peacemakers in Nederland en België kennen Bernie persoonlijk.
Supreme meal
Herinnering aan Bernie van Coos van Heuven
Een aantal jaren geleden was Bernie in Nederland, ik weet niet meer wanneer en waarvoor precies. Ik ging naar een bijeenkomst waar hij ook zou zijn, met een boek van hem: Instructions to the cook. Desgevraagd schreef hij er een opdracht in: dear Coos, please cook the supreme meal, love Bernie. Ik vond dat erg leuk, het leek wel toepasselijk voor dat boek. De diepere betekenis ontging me eigenlijk, tot Bernie een beroerte kreeg. Net als veel van zijn bewonderaars volgde ook ik de ontwikkelingen. Ik zag hoe hij opkrabbelde en las ook, via de berichten van zijn vrouw, hoe hij op allerlei situaties reageerde. Langzamerhand werd me toen duidelijk wat het is om the supreme meal te koken: te leven met een optimaal gebruik van wat er zich op dat moment voordoet. Dank je wel, Bernie.
No consolation
Joan Halifax Roshi op Facebook op 11 november 2018:
“Roshi Bernie taught me more about grief than anyone. When Jishu died, he let himself down into the deep waters of grief. He hid nothing from his students, his peers, his friends. Clearly, he did not want consolation. And what we also learned from him is that to turn away from grief is to turn away from life.
Now I, along with many others, sit with the fact that our teacher’s physical life force has been extinguished. Yet his teachings live through so many. And some of us who were close to him will miss his odd tenderness, his thought experiments, his raw and real ways. As one of those who loved him, I do not need to be pitied or consoled. What I need and am finding is the space in which to let grief do its work. Therefore, know that I offered the post about grief to validate what I learned from my teacher….. which is to share an experience that might bring others home to their good and humble humanity. And no consolation necessary.”
Verdiepen in Bernie Glassmans erfenis
Bernie Glassman schreef een groot aantal boeken, waarvan in het Nederlands verkrijgbaar zijn:
- Erkennen wat is, een zenleraar over vrede en engagement. Asoka: 2002
- Oneindige cirkel: lessen in zen. Samsara uitgeverij: 2006.
- De dude en de zenmeester. Asoka: 2014.
teksten en interviews
- Een interview van Bernie Glassman in 2001 in Trycicle
- Tricycle over het herseninfarct dat Bernie Glassman overkwam en hoe hij ermee omging
- En een artikeltje van Bernie in Lions Roar in 2017 over de straatretraite
- De blogs van Eve Marko Roshi, de vrouw van Bernie Glassman over Bernie en haar ervaringen
documentaire
Verder is de mooie documentaire nog te zien over Bernie Glassman die de Boeddhistische Omroep Stichting in 2011 heeft gemaakt.